Hogere Wiskunde

Eén van de lastigste dingen in het leven met een chronische aandoening, is het maken van realistische plannen. Ik leef nu 12 jaar met deze beperking, maar dit kunstje heb ik nog steeds niet onder de knie. Haalbare plannen maken is een soort Hogere Wiskunde voor mij.

Dat komt, omdat mijn klachten zo wisselen. Soms gaat het een dag, een week of een langere periode best goed met me. Ik krijg dat weer zin in van alles wat daarvoor een tijdje niet lukte. Ik word weer hoopvol voor de toekomst. Ik maak leuke afspraken met vriendinnen s avonds, doe een extra klus erbij op mijn werk of fantaseer over een avontuurlijke vakantie.

Maar als zo’n afspraak dan eenmaal is aangebroken, dan blijk ik plots een hele slechte dag te hebben. Zo’n dag, dat ik alle zeilen moet bijzetten om een beetje fatsoenlijk de avond te halen. Dan ben ik al blij als er s avonds een maaltijd op tafel staat en ik niet ben weggeleden in somber gepieker. Ik kan me met geen mogelijkheid meer voorstellen hoe ik óóit heb kunnen inschatten dat die afspraak ’s avonds haalbaar zou zijn. Compleet van de zotte.

Dat plannen lastig is, komt omdat er zoveel factoren meespelen. In de eerste plaats is er de energie die ik per dag beschikbaar heb. Die wisselt namelijk nogal. Hij hangt samen met de activiteiten van de dag ervoor, met mijn slaapkwaliteit van die week en met mijn emoties van dat moment. Positieve emoties géven energie, negatieve emoties kosten energie. Daarnaast is er nog de onvoorspelbare grilligheid, die nergens mee samenhangt, de Onverwachtse Variatie van mijn aandoening. Soms gaat het goed, soms gaat het slecht. Samengevat, ziet dat er dus zo uit:

E_{dag =} OV + AC_gis + SL_week + EM⁺/EM^-

Een tweede factor die speelt mee, zijn de activiteiten die ik op een dag wil doen. Sommige activiteiten die moeten gewoon, zoals aankleden, eten en een uur bewegen op een dag. Als ik dat niet doe, gaat alles bergafwaarts, dus die staan buiten de discussie. De zogenaamde “Basics” dus.

Andere activiteiten die wil ik graag doen, maar kan ik ook uitstellen als het niet lukt. Of ze kunnen worden overgenomen door mijn man of dochters. De zogenaamde “Opties”. De meeste huishoudelijke klussen vallen bij mij in die categorie. (Mijn schoonmoeder dacht daar overigens anders over). Maar ook de leuke dingen: met mijn dochter mee naar paardrijden, helpen bij een schoolproject, of een muts breien. (Dat laatste neemt mijn man dan weer niet van me over). Jammer als het niet lukt vandaag, morgen weer een nieuwe kans.

Dan zijn er nog activiteiten die moeten die dag. Omdat ik dat zo heb afgesproken. Of omdat er op me gerekend wordt. Of omdat ik vínd dat ze moeten die dag. De “Moeters” dus. Met stip op één in deze categorie is mijn baan. Maar ook mijn theatergroep hoort hierbij, de verjaardag van mijn schoonmoeder of de beloftes aan mijn dochters om het huiswerk te overhoren.

Als het ècht niet anders kan, dan zou ik ze kunnen afzeggen. Maar daar zitten dan altijd consequenties aan. Plannen moeten gewijzigd, een deadline wordt niet gehaald, een belofte wordt gebroken of mensen zijn teleurgesteld. Allemaal consequenties die ik liever wil voorkomen.

Een complicerende factor, is dat ik geen reservestand heb in mijn lijf. Er zit geen rek meer in. Waar ik vroeger nog wel een uurtje door kon gaan als ik eigenlijk al moe was, is dat nu niet meer mogelijk. Het is soms letterlijk van het ene op het andere moment op. Dan wil ik alleen nog maar mijn bed in.

Nóg een ingewikkeld-maker: Mijn klachten kunnen gedurende een dag toe- of afnemen. Alleen weet ik vooraf niet, wat ze die dag van plan zijn. Ik kan dus flink druk zijn in mijn hoofd met de afweging ‘wel of niet haalbaar vandaag?’ Kost trouwens bakken energie, dat afwegen. Kan ik beter niet doen, want ik had al een slechte dag...

Stel, ik word beroerd wakker. Ben hondsmoe, mijn lijf doet pijn en ik voel een vage hoofdpijn, die kán doorzetten naar migraine. Zo’n dag, dat ik het liefste zou “uithangen” op de bank. Maar er staat een Moeter gepland: ik zou die middag een training geven. Leek héél realistisch, twee weken terug. Wat is dan wijsheid op zo’n moment? Afzeggen betekent een hele groep naar huis sturen, een teleurgestelde opdrachtgever en flink wat negatieve emoties. Geen fijne optie. Een vervanger regelen op het laatste moment, is meestal niet haalbaar. Toch maar gaan dan, met een paar pillen-voor-noodsituaties? Het kàn goed uitpakken. Dan zakt de hoofdpijn wat af en kom ik zo’n dag redelijk door. Maar het kan ook helemaal fout gaan. Dan sleep ik me door de middag heen, kom groen van misselijkheid en migraine thuis, en moet het nog 2 dagen flink bezuren. Twee dagen, waarop alleen de ‘Basics’ nog haalbaar zijn. Was het dát nou waard?

De grote planningsvraag is dus steeds: is de energie van vandaag voldoende voor de activiteiten die ik wil of moet doen? Anders geformuleerd:

E(Basics + Moeters + Opties) + ∆ E _dag ≤ ₌ OV + AC_gis + SL_week + EM⁺/EM^-

Zie je wel? Hogere wiskunde!